موسيقي در دوره قاجار رنگ ديگري به خود گرفت. در اين دوران استادان موسيقي به نواختن و آموزش سازهاي سنتي ايراني پرداختند و اين موضوع از جانب دربار هم مورد توجه قرار گرفت.
در آن زمان‌ها ناصرالدين شاه قاجار به زنان دربار دستور داد تا مدت ۲ سال براي آموزش موسيقي بكوشند و بعد از دو سال تمرين آن‌ها از نتايج ديده شده شگفت زده شد. ۲ استاد مرد به نام‌هاي سهراب ارمني اصفهاني و رستم يهودي شيرازي مسئوليت آموزش به زنان دربار را داشتند. در آن زمان با توجه به حساسيت‌هايي كه براي حجاب داشتند، زنان با پوشش كامل به طوري كه تنها صورت آن‌ها نمايان بود، در كلاس موسيقي حاضر مي‌شدند. پس از آن دسته‌اي از بانوان هنرمند طي دو سال به صورت مكرر به تمرين سازهايي كه به آنان آموزش داده مي‌شد مي‌پرداختند تا براي روز رونمايي از هنر خود آماده شوند. در آن روزها آموزش موسيقي به كودكان هم از جانب اساتيد ماهر انجام مي‌شد. معمولا كودكاني كه پدر هنرمند داشتند كه در نواختن سازي متبحر بودند، براي آموزش يك امتياز ويژه داشتند. چرا كه يك استاد ماهر مشوق آن‌ها مي‌شد.
به طور كلي از آثار موسيقي در دوره قاجار اطلاعات كافي وجود ندارد. حتي موسيقيدان‌هاي آن زمان هم كتابي از سرگذشت موسيقي آن دوران ارائه نكرده‌اند.
سازهاي محبوب در دوره قاجار
دوتار، سه‌تار، تار،كمانچه، سنتور، ني و فلوت از سازهاي محبوب در دوره قاجار بودند. در اين ميان عده‌اي به نوازندگي مشغول بودند و در طول زندگي خود شاگرداني هم تربيت مي‌كردند. اما به طور دقيق نمي‌توان گفت كه چه كسي براي اولين بار فنون نوازندگي اين سازها را فراگرفت. تاريخ موسيقي ايراني پر از رمز و راز است و تنها با گفته‌هاي كمي كه موجود است مي‌توان به نتايجي رسيد.
اما جالب است بدانيد موسيقي در دوره قاجار تنها به سازهاي سنتي ختم نمي‌شد. ساز پيانو نيز در اين سال‌ها مورد توجه عده‌اي از علاقمندان به موسيقي قرار گرفت.
توجه به هنر موسيقي افراد زيادي را هم به سمت خوانندگي تشويق مي‌كرد. در واقع حضور سازها مي‌توانست با يك آواز براي شنونده تكميل شود.
در آن سال‌ها از ساز ني و فلوت براي تعزيه خواني هم استفاده مي‌شد. افرادي كه به اين ساز علاقمند بودند، به دارالفنون مي‌رفتند. اكبر فلوتي كه استاد فلوت در اين دوره بود چند صفحه گرامافون از آثار خود برجاي گذاشته است.
موسيقيدانان دوره قاجار
قديمي‌ترين فردي كه به عنوان نوازنده تار در كتاب‌هاي مربوط به دوره قاجاريه شناخته شده، علي اكبر فراهاني است. خانواده او به خاندان هنر شناخته مي‌شدند. علي اكبر فراهاني به موسيقي دستگاهي آگاهي داشت. قدرت او در نوازندگي به قدري بود كه كسي توان رقابت با او را نداشت. چرا كه دائما نيز از جانب شاه قاجار مورد تحسين قرار مي‌گرفت. او داراي ۳ فرزند پسر بود كه ۲ تن از پسران راه پدر را در نوازندگي تار ادامه دادند.
پس از مرگ علي اكبر فراهاني، برادرزاده و شاگرد او مسئوليت آموزش به ۲ پسر علي اكبر را به عهده گرفت. پس از گذشت چند سال ميرزاعبدالله كه يكي از پسران علي اكبر فراهاني بود توانست در نوازندگي ساز سه‌تار و تار خبره شود. او اين هنر زيبا را از برادر بزرگتر و ناپدري‌اش آموخت.
غلامحسين درويش كه به درويش خان هم شناخته مي‌شد، هنر نوازندگي را در سنين كودكي و در دارالفنون آموخت. بعد از خبره شدن او در گروه موسيقي داماد ناصرالدين شاه به عنوان نوازنده طبل انتخاب شد. او همچنين نوازندگي سه‌تار را هم آغاز كرد و پس از تسلط كافي شروع به تربيت هنرجويان آن دوره كرد.
محمدحسن خان به عنوان اولين نوازنده سنتور در تاريخ ايران شناخته مي‌شود. به طوري كه نام او را سنتور خان گذاشتند. محمدصادق خان كه نوازنده كمانچه بود، به شاگردي محمد حسن خان درامد. محمد صادق خان را اولين موسيقيدان ايران مي‌گويند. چرا كه علاوه بر نوازندگي كمانچه، سنتور، سه تار، نوازندگي پيانو هم فرا گرفت. او اصول نوازندگي ساز كمانچه را از پدرش آموخته بود و در دربار ناصرالدين شاه قاجار صداي آثار خود را به گوش مردم مي‌رساند.
