اگر علاقمند به يادگيري اين ساز هستيد مي‌توانيد در آموزشگاه راه صبا زير نظر استاد ايوب سعيدي آن را بياموزيد. اگر به دنبال يك آموزشگاه موسيقي در تهران با اساتيد با تجربه هستيد ما به شما اين آموزشگاه را معرفي مي‌كنيم.
قصد داريم در اين نوشته راجع به ساز دوتار با شما صحبت كنيم. يكي ديگر از سازهاي زهي است كه دليل نامگذاري آن دقيقا با ساختار اين ساز يك مفهوم را مي‌رساند. يعني اين ساز داراي دو تار است كه قدمتي كهن در ايران زمين دارد. در ادامه تاريخچه ساز دوتار را براي شما مي‌گوييم.
اين ساز در ايران و كشورهاي آسياي مركزي محبوبيت خاصي دارد. اما زادگاه آن به كشور ايران باز مي‌گردد. نمونه‌هايي از تصاوير اين ساز در به صورت حجاري شده در طول تاريخ ايران مشاهده شده است.
براي نواختن اين ساز از پنجه استفاده مي‌شود و مانند تار و سه تار نمي‌توان از مضراب و ناخن براي نواختن آن استفاده كرد. معمولا براي نواختن آن از دو انگشت شست و انگشت سبابه استفاده مي‌كنند. البته در برخي از ناحيه‌ها از ديگر انگشتان دست نيز براي نواختن بهره مي‌گيرند. نوازنده براي نواختن دو راه دارد. يكي نواختن تارها به طريقي كه نوك انگشتان با صفحه ساز برخورد نكند كه در اين صورت صداي شنيده شده صداي ظريفي است. در نوع ديگري علاوه بر برخورد انگشتان به سيم، به صفحه ساز هم برخورد دارد كه صداي بي‌نظيري از آن شنيده مي‌شود.
دوتار چه نوع سازي است؟
اين باعث افتخار است كه چنين سازي زادگاه ايراني دارد. جلوه ظاهري اين ساز ساده است. يك كاسه گلابي شكل چوبي با دسته‌اي باريك كه پرده‌ها و سيم بر روي آن نصب شده است. اما اگر بخواهند آن را تزيين كنند قسمت دسته آن را با سنگ فيروزه يا استخوان شتر زيباتر مي‌كنند. اين كار بيشتر در استان خراسان انجام مي‌شود. چوب استفاده شده براي ساخت اين ساز، چوب درخت توت، گردو، زردآلو يا عناب است. در قسمت داخلي كاسه آن حفره‌هايي وجود دارد كه تضمين كننده صداي ناب ساز مي‌شود. در صورتي كه اين حفره‌ها در اثر رطوبت تغيير شكل دهند، صداي اوليه و با كيفيت از ساز به گوش نمي‌رسد.
در گذشته‌هاي دور چوب اين ساز را با روش‌هايي به شكل پوك در‌آورند تا صداي بهتري از آن به گوش برسد. يكي از اين روش‌ها قرار دادن چوب ساز درون آهنگ بود.
امروزه دو رشته سيم فلزي بر روي اين ساز نصب مي‌شود، اما در گذشته‌هاي دور از ابريشم براي ساخت سيم‌هاي آن استفاده مي‌شد. همانطور كه گفتيم اين ساز داراي دو تار است. يكي از آن‌ها صداي بم‌تري دارد و ديگري به عنوان صداي زير استفاده مي‌شود.
تاريخچه ساز دوتار
بسياري بر اين باورند كه اين ساز براي اولين در قسمت خراسان شمالي به محبوبيت رسيد. قدمت آن به چند هزار سال پيش باز مي‌گردد. البته اين ساز در نواحي‌هاي ديگري از كشورمان نيز نواخته مي‌شد.
بسياري از موسيقي‌دان‌ها اين ساز را مادر تنبور و سه تار مي‌دانند. اين ساز در گذشته‌هاي دور در خراسان شمالي اهالي روستا را به دور هم جمع مي‌كرد تا براي شنيدن نواي اين ساز به گوش بنشينند.
دوتار در شهرهاي ديگري مانند نيز ساز محبوبي است. اما در هر نقطه صداي به خصوصي از اين ساز به گوش مي‌رسد. اما اصول ساخت اين ساز در هر منطقه به يك شكل است. به طور كلي دوتار در قسمت شمالي و شرقي ايران طرفداران بيشتري دارد. اين ساز علاوه بر خراسان شمالي در شهرهاي ساري، علي آباد كتول، گلستان و تركمن صحرا هم رواج دارد. دوتار در قسمت‌هاي شمالي و شرقي ايران داراي تفاوت‌هايي هست. يكي از تفاوت‌هاي آشكار در اين دو منطقه تعداد پرده‌هاي دسته ساز است. تعداد پرده‌هاي اين ساز در منطقه خراسان شرقي هشت پرده و در قسمت خراسان شمالي تعداد يازده پرده بر روي دسته ساز مشاهده مي‌شود.